موضوعات
آمار بازدید
بازدیدکنندگان تا کنون : ۵۴٫۳۷۵ نفر
بازدیدکنندگان امروز : ۰ نفر
تعداد یادداشت ها : ۵
بازدید از این یادداشت : ۳٫۸۹۳

پر بازدیدترین یادداشت ها :
دکتر صلاح الدین مُنجّد، در نود سالگی روز نوزدهم ژانویه سال جاری میلادی در ریاض از دنیا رفت. او زادهٔ دمشق در سال ۱۹۲۰ میلادی و فرزند شیخ عبدالله منجد شیخ القراء دمشق بود. منجد با تلاش مداوم در مطالعه علوم مختلفی چون تاریخ و ادبیات و سیاست نامش در آغاز جوانی در کنار بزرگان پژوهش‌های فرهنگی نشست و در دوره های بعد با کسب تجربه و تحقیق بیشتر در متون، از ناموران عرصه پژوهش در متون کهن و نسخ خطی اسلامی و تاریخ کتاب و کتابت شد و کارهای ارزشمند بسیاری را در این موضوعات نگاشت که شمار آنها بیش از یکصد و پنجاه اثر است. با سفرهای بسیاری که در آنها به مخطوطات اسلامی اهتمام می ورزید و فهارس کوچک و بزرگ زیادی که از مجموعه‌های خطی نگاشت و در زمینه های پژوهشی خود در دانشگاه های مختلف دنیا سخنرانی کرد و از جمله به مسکو، کمبریج، توبینگن، مونیخ، پاریس و در ایران به تهران و مشهد و شیراز، و در کراچی و دهلی و استانبول و بغداد و شهرهای اسلامی دیگر سفرهای علمی کرد، از او با عنوان «سندباد المخطوطات» یاد می‌کردند. نمونه فهرستنگاری نسخ خطی او فهرست مخطوطات عربی کتابخانه کنگره در واشنگتن است. و از جمله آثار معجمی او معجم ما ألّف عن رسول الله، معجم النساء، أعلام التاریخ والجغرافیا عند العرب و کتاب معجم الخطاطین والنساخین في الإسلام. و نمونه تصحیحش العبر في خبر من غبر ذهبی و أمراء دمشق في الإسلام صفدی، جلد اول تاریخ دمشق ابن عساکر، أدب الغرباء ابوالفرج، برخی رسائل جاحظ و مصنفات ابن ابی الدنیا و الأئمة الاثنا عشر ابن طولون است و تصحیح کتاب رسل الملوك ومن یصلح للرسالة والسفارة ابن فراء که جایزۀ بهترین تحقیق متون کهن را از مجمع العلمی العربی دمشق گرفت.
پژوهش‌های تاریخی منجد تیزبینانه‌اند که از جمله آنها دراسة عن الخلفاء الأمویین، دمشق عند الرحّالین و کتاب المشرق في نظر المغاربة را دیده‌ام و آقای آصف فکرت رسالۀ یاقوت مستعصمی او را به فارسی برگرداند و در سال ۱۳۷۰ شمسی در مشهد منتشر کرد. پژوهشی هم که در تاریخ خط خصوصاً در ادوار اولیه آن در جوامع عربی در دراسات عن الخط العربي دارد، بسیار پرمغز است. منجد دو کار مجزا یکی در اصول فهرستنگاری نسخ خطی و دیگری در روش تحقیق و تصحیح متون نیز تألیف کرد و در معهد المخطوطات قاهره ـ که زمانی مدیریت آن را نیز بر عهده داشت ـ منتشر شد و حسین خدیو جم آن را در سال ۱۳۵۵ شمسی به فارسی برگرداند. شادروان دکتر محمود فاضل نیز که هفته‌ای از درگذشتش می‌گذرد، کتابی با عنوان روش تحقیق و تصحیح کتاب‌های خطی در سال ۱۳۶۴ منتشر کرد که برگردان پاره‌هایی از کتاب قواعد تحقیق المخطوطات منجد بود. از دیگر کارهای ترجمه‌شده به فارسی از او سرنوشت نسخه‌های خطی عربی در بیت المقدس است که در مجلۀ آیینه میراث در تهران چاپ شد و دیگری را محسن جعفری‌مذهب با عنوان سفرهای ابن عساکر در ایران در مجلۀ تاریخ اسلام منتشر کرد. در مجلۀ مقالات و بررسی‌ها هم مقاله‌ای با عنوان تدوین علم بلاغت عربی و آثار دانشمندان ایرانی در آن به ترجمۀ محمد غفرانی منتشر شد.
چنان که از فهرست آثارش نیز هویداست به تاریخ و میراث علمی دمشق اهتمام داشت و دوست و شاگرد نزدیک محمد کرد علی نویسنده مشهور بنیانگذار المعهد العلمی العربی بود. البته برخورد غیرعلمی محمد کردعلی در آثارش نسبت به آثار شیعی، در کارهای منجد دیده نمی‌شود و منجد پژوهشگری بود که چندان در اندیشه معادلات مذهبی نبود. از اساتید دیگرش شیخ محمد بهجة البیطار بود و خلیل مردم بیک شاعر مشهور.
محمد کردعلی (با عینک) با زرکلی صاحب الأعلام
محمد کردعلی (با عینک) با زرکلی صاحب الأعلام

او تحصیلات آکادمیک خود را در رشته حقوق گذراند. منجد در دانشگاه سوربن فرانسه تحصیل کرد و دکترایش را با رسالۀ نظام سیاسی اسلام از آنجا گرفت. در دانشگاه فرانکفورت و مدتی را در دانشگاه پرینستون به عنوان استاد مدعو گذراند و پس از آن مقیم لبنان شد و آثار بسیاری را آنجا نوشت و تصحیح کرد و خود منتشر کرد. اما پس از ناآرامی‌های جنگ در لبنان، در جده رحل اقامت افکند و پایان عمرش در حجاز سپری شد. درگذشت منجد در رسانه‌ها انعکاسی را که انتظار می‌رفت نداشت. حتی ده روز پس از درگذشتش خبری از او در رسانه‌های عربی جز یک مورد بسیار کوچک در یک روزنامه در ریاض که خبر برگزاری مراسم زنانه و مردانه را داده بود چیز دیگری یافت نمی‌شد. از میان ایرانیان شاید بیشترین ارتباط را استاد ایرج افشار با او داشت. چندی پیش که احوالش را از استاد پرسیدم، فرمود کهولت سن و فراموشی در پایان زندگانیش او را به گوشۀ خانه و تنها میان فرزندانش کشانده است. این یادداشت به احترام تلاش مستمر او در عرصه میراث مکتوب اسلامی نوشته شد.






موسسه الفرقان لندن، دسامبر ۱۹۹۱ میلادی
نشسته از راست: عبدالعزیز رفاعی، جورج عطیه، صلاح الدین منجد، احمد زکی یمانی، محمود شاکر، حمد الجاسر، نصرالدین الأسد، عبدالهادی تازی.
ایستاده از راست: خوان ورنیه، دکتر جان ویتکام، انیس کرادیچ، اکمال الدین احسان اوغلو، یوسف ابش، سید حسین نصر، استاد ایرج افشار، مونتگمری وات، آنتوان هنین، دکتر اورهان بلگین، چارز دو فوشه کور.
يكشنبه ۲۳ خرداد ۱۳۸۹ ساعت ۱۳:۳۶
نظرات



نمایش ایمیل به مخاطبین





نمایش نظر در سایت